Τι είναι η λογοθεραπεία και πως λειτουργεί;

Η λογοθεραπεία λειτουργεί ως ειδικότητα που έχει σκοπό τη βελτίωση της λειτουργικότητας του ατόμου καθώς και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του. Τα ανθρωπιστικά και κοινωνικά ιδεώδη στη λογοπαθολογία σχετίζονται με το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου στην παρέμβαση, στην πρόσβαση σε κατάλληλες για την κατάστασή του τεχνικές παρέμβασης, την ενημέρωση για την πορεία της παρέμβασης (πιθανός χρόνος, πρόγνωση, πιθανά αποτελέσματα). Τέλος δίνει το δικαίωμα της επιλογής αν δηλαδή επιθυμεί ή όχι να συμμετάσχει στο πρόγραμμα αποκατάστασης.

Η λογοθεραπεία είναι θεραπευτική πράξη και αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπηρετεί τη θεραπεία και όχι την εκπαίδευση. Η εκπαίδευση θα πρέπει να είναι η συνέχεια της θεραπείας και αυτή να παρέχεται από εξειδικευμένους επαγγελματίες.

Στη λογοθεραπεία εμπλέκονται όροι όπως πρόληψη, ενημέρωση, αξιολόγηση, αποκατάσταση, παρέμβαση, θεραπεία, βελτίωση ποιότητας ζωής, βελτίωση λειτουργικότητας του ατόμου.

Τι είναι η αξιολόγηση και ποια η σημασία της;

Με τον όρο αξιολόγηση εννοούμε την ικανότητα του θεραπευτή να χρησιμοποιήσει κατάλληλα εργαλεία, τα οποία έχουν δημιουργηθεί για να διεξάγουν συμπεράσματα, για το προφίλ των δυσκολιών ή και των ικανοτήτων του παιδιού. Θα πρέπει να γίνει προσεκτικά και από έμπειρο θεραπευτή γιατί η αξιολόγηση αποτελεί το πρώτο στάδιο της λογοθεραπευτικής παρέμβασης και καθορίζει την πορεία της. Για μια επιτυχημένη παρέμβασηθα πρέπει να γίνει μια ακριβή και λεπτομερής αξιολόγηση η οποία θα καθορίσει τις μεθόδους και το υλικό που θα χρησιμοποιηθεί στην παρέμβαση. Από την αξιολόγηση συγκεντρώνονται πληροφορίες για να τεθούν οι κατάλληλοι θεραπευτικοί στόχοι, να αποφασιστούν οι θεραπευτικές διαδικασίες καθώς και, κάποιες φορές, το χρονοδιάγραμμα της θεραπείας.

Κάποια από αυτά τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση είναι σταθμισμένα (τυπική αξιολόγηση στην οποία χρησιμοποιούνται σταθμισμένες δοκιμασίες στο γενικό πληθυσμό) και κάποια άλλα όχι (άτυπη αξιολόγηση). Ο αντικειμενικότερος τρόπος αξιολόγησης είναι αυτός που χρησιμοποιεί εργαλείασταθμισμένα στη γλώσσα του παιδιού ή εργαλεία που έχουν δημιουργηθεί λαμβάνοντας υπόψη τη δομή και τις κοινωνικοπολιτισμικές ιδιαιτερότητες της γλωσσικής κοινότητας. Σκοπός τους δεν είναι η διάγνωση αλλά η αξιολόγηση.

Οι διαδικασίες αξιολόγησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της παρέμβασης με σκοπό να μετρηθεί η πρόοδοςκαι να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής παρέμβασης. Η συνεχής αξιολόγηση είναι απαραίτητη προκείμενου να γίνονται προσαρμογές, εφόσον χρειαστεί, στους θεραπευτικούς στόχους και τεχνικές.

Με ποια κριτήρια γίνεται η αξιολόγηση;

Ο τρόπος αξιολόγησης εξαρτάται από:

• Την ηλικία του παιδιού

• Τον τρόπο που επικοινωνεί

• Το επίπεδο της κατανόησης και έκφρασης του προφορικού λόγου

• Τη συνύπαρξη άλλων διαταραχών

Τι είναι ο έλεγχος / εκτίμηση και ποια η χρησιμότητά τους;

Η παρατήρηση και η άτυπη αξιολόγηση (η ανάλυση του αυθόρμητου λόγου μέσα από τη συζήτηση ή δραστηριότητες ή χρησιμοποίηση υλικού το όποιο δεν είναι σταθμισμένο σε γενικό πληθυσμό) είναι μια σημαντική τεχνική, πέρα από την τυπική αξιολόγηση, για την εκτίμηση των διαταραχών σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Μέσω αυτής αξιολογούνται δυσκολίες στο λόγο και επιβεβαιώνονται πληροφορίες που συλλέγονται από τις επίσημες αξιολογήσεις.

Γιατί είναι απαραίτητη η λήψη ιστορικού;

Έπειτα ή πριν από τη διαδικασία αξιολόγησης, είναι απαραίτητη η λήψη ενός πλήρους ιστορικού. Από τη λήψη ιστορικού συγκεντρώνονται χρήσιμες πληροφορίες για την ανάπτυξη του παιδιού, πληροφορίες τοκετού, ιατρικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό και οικογενειακό ιστορικό, τυχόν προηγούμενη θεραπεία και τα αποτελέσματα αυτής. Γίνεται συζήτηση με τους κηδεμόνες του παιδιού για να λυθούν τυχόν απορίες τους. Μέσα από τη διαδικασία λήψης του ιστορικού ίσως συσχετιστούν καταστάσεις που επηρεάζουν ή σχετίζονται με την παρούσα κατάσταση του παιδιού. Π.χ. η παρατεταμένη χρήση πιπίλας κατά πόσο επηρεάζει την ομιλία του παιδιού. Ακόμη, δίνονται συμβουλές στους κηδεμόνες πώς να αντιμετωπίσουν ορισμένες καταστάσεις ή πώς να διαφοροποιήσουν/τροποποιήσουν την συμπεριφορά τους απέναντι σε καταστάσεις, οι οποίες μπορεί να επηρεάζουν τις δυσκολίες του παιδιού.

Γιατί θα πρέπει να γίνει ακοολογικός έλεγχος;

Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο είναι η ακουστική ικανότητα του παιδιού. Εφόσον το παιδί θα ακολουθήσει πρόγραμμα λογοθεραπείας θα πρέπει να γίνει ακοολογικός έλεγχος. Έστω και μικρή απώλεια ακοής ενδέχεται να εμπλέκεται με τη λογοθεραπευτική παρέμβαση και να επηρεάζει τα αποτελέσματα αυτής. Για αυτό θα πρέπει να γίνει ο έλεγχος και τυχόν δυσχέρειες στην ακοή, εφόσον είναι δυνατόν, να αποκατασταθούν με θεραπευτική αγωγή που θα προτείνει ο ακοολόγος.